انواع گیربکس های خودرو

می خواهیم با انواع گیربکس های خودرو آشنا شویم. خودرو از قطعات مختلفی تشکیل شده که موتور و گیربکس یکی از مهم ترین آن ها می باشد. گیربکس ها هر کدام دارای کیفیت و جنس های مختلفی هستند به همین دلیل خرید بهترین گیربکس خودرو اهمیت بسیاری داشته و بر روی کیفیت عملکرد خودروی شما بسیار تاثیر می گذارد.

هر وسیله نقلیه ای که با موتور احتراق داخلی کار می‌کند نیاز به گیربکس دارد. با این حال، گیربکس وسیله‌ای است که سرعت موتور را بسته به مقدار نیروی مورد نیاز تنظیم می‌کند. این اطلاعات به انتقال کارآمد نیرو از موتور به محور ورودی چرخ کمک می‌کند. در این مقاله از آزمون خودرو، آموزشگاه آزاد فنی و حرفه ای خودرو، قصد داریم شما را با انواع گیربکس خودرو آشنا کنیم.

وظیفه گیربکس خودرو

اصلی‌ترین وظیفه گیربکس را باید ایجاد تعادل میان سرعت و نیرو دانست. این موضوع بدین معنی است که یک جعبه دنده باید بتواند در سربالایی‌ها نیروی کافی و مناسب خودرو را فراهم کند و در مسیرهای صاف و هموار همچون اتوبان‌ها و بزرگراه‌ها سرعت بالای مورد نیاز را تامین کند. چنین فرآیندی بدون انتخاب دنده مناسب در گیربکس میسر نمی‌شود.

انواع گیربکس

به طور کلی گیربکس به سه دسته تقسیم می شود:

• گیربکس ‌های دستی
• گیربکس‌ های اتوماتیک یا خودکار
• گیربکس‌ های نیمه خودکار

انواع گیربکس دستی

گیربکس دستی یک سیستم انتقال قدرت است که در آن نیرو از طریق کلاچ به گیربکس منتقل می شود، جایی که به دنده هایی می رسد که به شفت خروجی گیربکس و در نهایت به چرخ ها متصل هستند. در این سیستم راننده نقش اصلی را در تعویض دنده دارد. چون باید با فشردن پدال کلاچ ارتباط بین گیربکس و موتور را قطع کند. از طرفی با استفاده از دسته دنده، دنده های مربوطه را در گیربکس خودرو روی هم قرار داده و سپس با رها کردن پدال کلاچ، اتصال بین موتور و گیربکس را بازیابی کند.

گیربکس های دستی به 2 دسته تقسیم می شوند که دسته قدیمی تر اکنون فقط در موتورسیکلت ها استفاده می شود و استفاده از آن در انواع خودروها منسوخ شده است. گیربکس های دستی معمولا با 4 یا 5 سرعت طراحی می شوند اما نمونه های 6 سرعته به ندرت تولید می شوند.

انواع گیربکس اتوماتیک

استفاده از گیربکس های اتوماتیک بسیار راحت تر از گیربکس های دستی هستند. زیرا دیگر نیازی به تعویض دنده نیست و گیربکس به طور اتوماتیک دنده را تعویض می‌کند. به علاوه این گیربکس ها در ترافیک های طولانی بسیار کمک کننده هستند. در گیربکس های اتوماتیک کلاچ وجود ندارد و پای چپ شما آزاد است. در نتیجه می‌توان گفت که کنترل کردن خودرو نیز راحت تر است.

گیربکس های اتوماتیک دارای 4 حالت D, P ,N و R هستند، که D برای حرکت R برای دنده عقب و P برای پارک کردن است. در گیربکس های اتوماتیک گاز نقش مهمی را ایفا می‌کند. زیرا شما هرچه بیشتر پای خود را روی گاز قرار دهید، خودرو شتاب بیشتری گرفته و با دنده سبک تری حرکت می‌کند. در سراشیبی ها نیز عدم فشار بر روی گاز باعث حرکت با دنده سنگین خواهد شد. در ادامه به معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک خواهیم پرداخت:

گیربکس  CVT

این نوع از گیربکس‌های اتوماتیک از دو قرقره مخروطی شکل و یک تسمه تشکیل شده است. با جلو و عقب شدن یکی از قرقره‌ها، تسمه بالا و پایین می‌شود و ضریب انتقال قدرت را تغییر می‌دهد؛ بنابراین در گیربکس‌های CVT تغییر دنده‌ای به صورت مکانیکی انجام نمی‌گیرد. گیربکس CVT تعویض دنده بسیار نرمی انجام می‌دهد، اما استهلاک نسبتا بالایی دارد و کندی خودرو‌های گیربکس CVT نسبت به دیگر گیربکس‌های اتوماتیک، بسیار مشهود است.

گیربکس دو کلاچه DSG یا گیربکس دنده مستقیم  DCT

دو کلاچه یا گیربکس دنده مستقیم از دو کلاچ برای تعویض خودکار دنده‌ها استفاده می‌کند. دنده‌هایی که در گروه‌های زوج و فرد 1 3 5 و 2 4 6 قرار می‌گیرند توسط دو کلاچ مجزا کار می‌کنند. این آرایش دنده برخلاف AMT و گیربکس دستی از اتلاف نیرو جلوگیری می‌کند؛ زیرا دنده‌ها از قبل درگیر هستند و به‌محض رسیدن به یک دور دنده آماده استقرار است. گیربکس DSG/DCT عملکرد روان و کارآمدی را ارائه می‌دهد که بیشتر در خودروهای سطح بالا استفاده می شوند. گیربکس‌های دو کلاچه، دنده‌کشی فوق‌ العاده‌ای را دارند که بسیار روان و سریع هستند.

گیربکس اتوماتیک AT

در این مدل گیربکس تعویض دنده به صورت خودکار و وابسته به گشتاور است. این مدل گیربکس با توجه به گشتاور خودرو و تعریف ضریب برای هر دنده، توسط مبدل گشتاور وضعیت دنده را تغییر می دهد. در مدل های به روز این مدل، برای هوشمند کردن گیربکس از واحدی مجزا به نام TCU استفاده شده است. بنابراین در مدل های هوشمند این گیربکس TCU مدیریت این وظایف را برعهده دارد. واحد هوشمند این گیربکس TCU می تواند تشخیص دهد که خودرو در چه موقعیتی قرار دارد و با توجه به موقعیت، وضعیت دنده خودرو را تغییر می دهد. به طور مثال، اگر متوجه شود خودرو در سربالایی قرار دارد برای ایجاد گشتاور بیشتر TCU دنده سنگین تر انتخاب می کند.

گیربکس‌های AMT

این گیربکس‌ها براساس جعبه دنده‌های دستی طراحی شده‌اند و عمل کلاچ‌گیری و تعویض دنده در آن‌ها از طریق قطعات الکترومکانیکی که روی آن‌ها نصب شده است انجام می‌شود. این نوع گیربکس‌ها که سیستم ساده‌تری دارند، در قطعات و اجزا با گیربکس‌های دستی مشترک هستند، به همین دلیل هزینه‌ ساخت و نگهداری آن‌ها کمتر است. برای تغییر گیربکس خودرو از نوع دستی به نوع اتوماتیک از جعبه دنده‌های AMT استفاده می‌شود.

سخن پایانی

گیربکس‌های دستی و اتومات از جمله مهم‌ترین انواع گیربکس خودرو هستند. گیربکس‌های BE، MA و MT6 از گیربکس‌های دستی هستند که به‌طور گسترده در ساخت خودروهای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، گیربکس‌های CVT، AT و DCT یا دوکلاچه نیز از جمله گیربکس‌های پرکاربرد در ساخت خودروهای اتومات به شمار می‌آیند.