شاتون چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟

آیا می دانید شاتون چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟ در کنار اگزوز که وسیله ای برای کنترل و هدایت دود های حاصل از احتراق در موتور است، قطعات و ابزار های مختلفی وجود دارند که وظایف متعددی را به دوش می کشند. یکی از این قطعات شاتون است، که با وجود کوچک بودن، نقش مهمی در موتور خودرو ایفا می‌کند و خرابی آن می‌تواند مشکلات فراوانی را ایجاد کند. بنابراین، در این مقاله از آزمون خودرو، آموزشگاه آزاد فنی و حرفه ای خودرو، سعی داریم تا شما را با این قطعه‌ کوچک و مهم و آشنا کنیم و توضیح دهیم وظیفه شاتون در خودرو چیست تا بیشتر نسبت به کارهای لازم جهت حفظ سلامت آن دقت به خرج دهید و مانع از آسیب به شاتون و قطعات در ارتباط با آن شوید.

اجزا و ساختار شاتون خودرو

شاتون خودرو از سه جز اصلی تشکیل شده است که عبارتند از :

• سر (یاتاقان) کوچکتر
• بدنه
• سر (یاتاقان) بزرگتر

یاتاقان کوچکتر به واسطه قطعه‌ ای به نام گژن ‌پین به پیستون متصل شده است و ضربه های ناشی از  پیستون در وهله اول به یاتاقان کوچکتر وارد می‌شود. این ضربات از طریق بدنه به یاتاقان بزرگتر منتقل می‌شود و در نهایت از طریق آن به میل‌لنگ انتقال می‌یابد. سر کوچکتر شاتون اکثرا به عنوان یک تکه و سر بزرگتر آن نیز به صورت دوتکه طراحی می‌شود و از طریق پیچ و مهره به میل ‌لنگ متصل می باشد.

وظیفه شاتون در خودرو

از آنجایی که می‌دانید، قطعات بسیاری در اتومبیل وجود دارد که در نهایت سبب حرکت و راه اندازی خودرو خواهد شد. به طور کلی، ماهیت اصلی خودرو با حرکت های چرخشی، رفت و برگشتی گره خورده است. بعد از انفجاری که در سیلندر موتور اتفاق می افتد، حرکت رفت و برگشتی در پیستون شروع می شود که از طریق شاتون به میل لنگ های متحرک منتقل می‌شود و در طی یک عملیات دیگر نیز این حرکات رفت و برگشتی شاتون توسط طراحی خاص میل لنگ به حرکات دورانی تبدیل می‌شود. در نتیجه، دقت داشته باشید که بدون وجود شاتون و یا خراب بودن این قطعه این حرکات دورانی به وجود نخواهد آمد.

زمانی که میل لنگ به حرکت درمی‌آید، فلایویل که به میل لنگ متصل است نیز شروع به چرخش کرده و بعد عبور از دیسک و صفحه خودرو به سمت گیربکس رفته و انرژی موتور را به آن منتقل می کند.

علائم خرابی شاتون خودرو

شاتون خودرو از آن دست قطعاتی به شمار می‌رود که خراب شدن آن می تواند برای خودرو آسیب های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. با توجه به این شرایط لازم است که مالکان خودرو و راننده ها نسبت به علائم خرابی این قطعه آگاهی کافی به دست آورند. یکی از علائم خرابی شاتون خودرو، شنیدن صداهای غیر عادی از موتور است. گاهی اوقات هنگام بالا رفتن دور موتور متوجه می شوید که صدای غیر عادی از موتور به گوش شنیده می‌شود. با بررسی‌های انجام شده می‌توان دریافت که احتمال خراب بودن این قطعه وجود خواهد داشت.

یکی دیگر از علائم خرابی شاتون خودرو شنیدن صدای تق تق است. با توجه به این که در عملکرد خودرو روانکاری قطعات اهمیت بالایی دارد، چنانچه این فرآیند به صورت اصولی انجام نشود، اصطکاک ایجاد شده بین قطعات به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت. یکی از قطعاتی که ممکن است در این بین دچار ایراد شود، شاتون است. اگر صدایی نظیر تق تق از موتور خودرو به گوش می شنوید باید در سریع ترین زمان به دنبال بررسی سلامت این قطعه باشید. روغن ریزی و پرت شدن قطعات فلزی از دیگر مواردی هستند که می‌تواند خرابی این قطعه را به شما نشان دهند.

علت شاتون زدن ماشین

شاتون زدن وقتی اتفاق می افتد، که میزان روغن موتور در کارتل کاهش یابد و یا این که روغن موجود به عللی نمی تواند وظیفه روانکاری بین قطعات مختلف را انجام دهد. خرابی شاتون با علت‌های مختلفی نمایان می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شل شدن اتصالات شاتون با پیستون و شاتون با میل لنگ
• تنظیم نبودن زمان احتراق بنزین در سیلندر‌ها به دلیل وجود مشکلاتی همچون کهنه بودن شمع‌ها
• کج بودن سیلندر‌ها
• کهنه بودن و یا بی کیفیت بودن شاتون
• کهنه بودن بلبرینگ‌های موجود در دو سر شاتون
• کشیدن دنده معکوس در سرعت‌های بسیار بالا
• بی کیفیت بودن روغن موتور
• سوراخ بودن کارتل روغن
• وقوع تصادفات رانندگی شدید

سخن پایانی

سیلندرهای خودروهای درون سوز و احتراق داخلی دارای عملکرد بسیار پیچیده‌ای هستند و این عملکرد پیچیده توسط ده‌ها قطعه ریز و درشتی که در آن تعبیه شده، انجام می‌گیرد. شاید برای شما قابل تصور نباشد اما حذف حتی یک قطعه کوچک از سیلندر، می‌تواند کل عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد. شاتون یکی از ده‌ها قطعه قرار گرفته در سیلندر است که از قضا وظیفه مهمی نیز برای آن در نظر گرفته شده است. این قطعه بین میل لنگ و پیستون ارتباط برقرار کرده و مانند یک اهرم، حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل می‌کند. به عبارتی شاتون با اجازه دادن به پیستون باعث بالا و پایین رفتن آن می‌شود تا گشتاور چرخشی در موتور ایجاد شود.

در این مقاله بیان کردیم، که شاتون چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟ خرابی یا شکستگی شاتون خسارات زیان باری به موتور وارد میکند و هزینه های بسیاری را بایستی صرف تعمیر خودرو کنید. بنابراین، توصیه می شود عوامل و علائم خرابی شاتون را جدی گرفته و هر چند وقت یکبار به یک مکانیک ماهر مراجعه نموده تا این موضوع را چک کند.